 |
| Larawan ng kadenang magkaka-ugnay. Ang litratong ito ay mula sa Unsplash. |
Kagaya nang paglalakbay sa lugar na hindi pamilyar, maaaring maligaw kung walang nag-uugnay na mga palatandaan. Ganoon din minsan sa pagsusulat, ang mga pang-ugnay ang nagsisilbing gabay sa daloy ng mga ideya mula sa panimula, gitna, at wakas.
{tocify} $title={Table of Contents}
Tulad ng kadenanang magkakadugtong, ang mga pang-ugnay ay mahalaga bahagi sa estruktura ng isang magandang sulatin. Kung ikaw ma'y nagsusulat ngayon ng isang sanaysay, dapat tandaan na maliban sa magagandang salita at ideya, kailangan rin na maayos ang daloy nito.
Kaya naman sa sulating ito, ating aalamin ang kahulugan, layunin, at mga uri ng pang-ugnay na ginagamit sa simula, gitna, at wakas ng isang sulatin. Maghandang matuto ng bagong aralin dahil lamang ang may alam.
Depinisyon sa likod ng termino
Kilala bilang nagdudugtong ng mga ideya, pangungusap, o talata, ang pang-ugnay ay nakakatulong upang magkaroon ng kohesyon at lohikal na pagkakasunod-sunod ang sinasaad na ideya.
May tatlong pangunahing bahagi ng sanaysay kung saan ito ginagamit: ang panimula, gitna, at wakas.
Sa panimula, maaari itong gamitin upang ipakilala ang paksa sa mga mambabasa o kausap.
Sa gitna, ito nama'y nagsisilbing tulay sa paglalahad ng ideya.
Pagdating sa wakas, binibigyang pahiwatig naman nito ang paglatag ng pangwakas na kaisipan.
Layunin o Kahalagahan ng Pag-ugnay sa Pagsusulat
Napakahalaga ng pang-ugnay sa ating buhay, sa sulatin man o sa pang-araw-araw na pakikipagtalakayan. Maliban dito, ito ang nagbibigay ng direksyon sa ating isinusulat o winiwika sa ating kapwa.
Ngayon ay isipin isipin natin kung walang pang-ugnay. Maaaring putol-putol ang ideya ng manunulat. Dahil dito maaaring mawalan ng saysay ang kabuuang diwa ng sulatin o di kaya ay maligaw ang mambabasa sa nais ipunto ng may akda.
Kung atin namang papansinin ang mga nangyayari sa ating paligid, isang magandang halimbawa ang pagluluto. Isipin mo na lamang kung inutusan kang bumili ng nanay mo sa tindahan.
Ang utos ay bumili ng patis o toyo, pero ang nangyari ay bumili ka ng patis at toyo. Maari ka tuloy pagalitan bakit sobra ang binili. Nakukuha naman ang punto? Huwag mag-alala dahil mabibigyang-linaw pa ito sa mga sumusunod na talata.
Basahin din: Pagkakaiba ng Parirala at Pangungusap
Mga Uri at Halimbawa
Sa Ingles ay may dalawang uri ng pang-ugnay. Ito ang tinatawag na coordinating at subordinating conjunctions.
Ang coordinating conjunctions ay nagdudugtong ng dawalawang malayang sugnay. Sa wikang Ingles, ang halimbawa nito ay for, and, nor, but, or, yet at so na mas kabisado sa acronym na FANBOYS. Minsan nakakatulong talaga ang mga acronyms para mas maalala ang mahahalagang konsepto.
Sa ating wika naman, ang mga katumbas nitong salita ay para, at, ni, ngunit, o, pa, at kaya. Narito ang ilang halimbawa upang mas maunawaan paano ginagamit ang bawat isa.
- Siya ay bumili ng gulay at prutas sa tindahan.
- Ni isda o karneng baboy ang gustong kaiinin ni Pedro.
- Gusto niyang bumili ng laruan ngunit wala siyang pera.
- Hindi makadesisyon si Nena kung pula ba o dilaw ang kaniyang susuutin.
- Ngayon ang huling araw ng pagsumite ng proyekto subalit tinatapos pa lamang ni Justin ang kaniyang dayorama.
Sa kabilang banda, ang subordinating conjunctions naman ang siyang kumukonekta ng di malayang sugnay sa isang malayang sugnay. Narito ang ilang halimbawa: dahil, bagaman, kung, kapag, habang at iba pa.
- Ang edukasyon ay mahalaga dahil ito ang susi ng tagumpay.
- Bagama't mahirap lamang ang buhay, kinakaya pa ring buhayin nina Aling Marites at Mang Kanor ang kanilang pamilya.
- Wala talagang imposibleng pangarap dahil kung gusto ang isang bagay ay paghihirapan mo ito.
- Si Calixto ay nanonood ng pelikula habang kumakain.
Sa dulo ng lahat
Mula panimula hanggang wakas, hindi isang palamuti sa sanaysay ang pang-ugnay. Ito ay tila kulay na dumadaloy at nagbibigay linaw sa ideya. Ito ay nagsisilbing gabay ng mambabasa upang maintindihan ang paksa at pagkakadugtong-dugtong ng bawat kaisipan ng manunulat.
Sa makatuwid, ang pang-ugnay ay parang direksiyong isinasaad ng isang mapa. Kung wala ito, maaaring maligaw o mawala ka sa landas na ipinapaliwanag ng isang akda. Kaya naman, itanim sa isipan ang natutunan at isabuhay ang mga praktikal na halimbawa.